Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Tarihi Türk Şiveleri Mukayeseli Grameri II ETD 506 0 3 + 0 3 6
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi YUKSEK_LISANS
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi ÇİĞDEM TOPÇU
Dersi Verenler Dr.Öğr.Üyesi ÇİĞDEM TOPÇU,
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Tarihi Türk şivelerinin hiyerarşik düzeni ve dil bilgisi bakımından sahip olduğu özellikleri öğretmek.

Dersin İçeriği

Türk dilinin tarihi şivelerinin yayıldıkları coğrafya ve sahip oldukları dil bilgisi özellikleri bakımından incelenmesi.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Eski Türkçe ve Orta Türkçenin ne olduğunu açıklar.
2 Tarihi Türk şivelerini belirler.
3 Tarihi Türk şivelerinin sahip olduğu şekil bilgisi özelliklerini örneklerle gösterir.
4 Tarihi Türk şivelerini birbirleriyle karşılaştırır ve onları ayırt eder.
5 Orta Türkçe dönemini içerdiği şiveler ve bu şivelerin sahip olduğu şekil bilgisi özellikleri bakımından düzenler.
6 Tarihi Türk şivelerinin içeriği konusunda değerlendirme yapar.
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Tarihi şivelerin eklenme ve ekleşme bilgisi özellikleri Lisans ekleşme bilgisi ders notlarını tekrar etmiş olmak.
2 Karahanlı Türkçesi (ekleşme bilgisi özellikleri) Karahanlı Türkçesi hakkında hazırlanmış yayınları araştırmış olmak.
3 Harezm Türkçesi (ekleşme bilgisi özellikleri) Harezm Türkçesi hakkında hazırlanmış yayınları araştırmış olmak.
4 Çağatay Türkçesi (ekleşme bilgisi özellikleri) Çağatay Türkçesi hakkında hazırlanmış yayınları araştırmış olmak.
5 Kıpçak Türkçesi (ekleşme bilgisi özellikleri) Kıpçak Türkçesi hakkında hazırlanmış yayınları araştırmış olmak.
6 Bilinmeyen Orta Asya Türkçesi (şekil bilgisi özellikleri) Bugüne kadar işlenen şivelere dair karşılaştırmalı metin incelemesi yapmış olmak.
7 Erken Azeri Türkçesi (şekil bilgisi özellikleri) Bugüne kadar işlenen şivelere dair karşılaştırmalı metin incelemesi yapmış olmak.
8 Eski Anadolu Türkçesi (şekil bilgisi özellikleri) Eski Anadolu Türkçesi hakkında hazırlanmış güncel yayınları araştırmış olmak.
9 ARA SINAV Genel tekrar yapmış olmak.
10 Mukayeseli Metinler: Köktürkçe-Uygur Türkçesi Köktürkçe ve Uygur Türkçesinden seçilmiş metinleri incelemiş olmak.
11 Mukayeseli Metinler: Karahanlı-Harezm Türkçesi Karahanlı ve Harezm Türkçesinden seçilmiş metinleri incelemiş olmak.
12 Mukayeseli Metinler: Çağatay-Kıpçak Türkçesi Çağatay ve Kıpçak Türkçesinden seçilmiş metinleri incelemiş olmak.
13 Mukayeseli Metinler: Erken Azeri Türkçesi-Eski Anadolu Türkçesi Erken Azeri ve Eski Anadolu Türkçesinden seçilmiş metinleri incelemiş olmak.
14 Mukayeseli Metinler: Bütün tarihi Türk şiveleri Genel mukayeseli metin incelemeleri yapmış olmak.
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Timurtaş, F. Kadri; Eski Türkiye Türkçesi, 1997.

Orta Türkçe Dönemi Metinlerinde, Kelime Başı Ünsüzlerinde Aşırı Patlayıcılaşma Var Mıydı?, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstiütsü VII. .Milletler Arası Türkoloji Kongresinde sunulan bildiri, 8-12 Kasım, İstanbul 1999./ İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, S. 2001-2003, İstanbul 2003, s. 539-558.

Ergin, Muharrem; Orhun Abideleri, Boğaziçi Yay., İstanbul, 1999

Kaya, Ceval; Uygurca Altun Yaruk Giriş, Metin ve Dizin, TDK. Yay.: Ankara, 1994

Atalay, Besim; Divanü Lügatit Türk Tercümesi I, II, III, IV (Dizin), TDK Yay.: 524

Arat, R. Rahmeti; Kutadgu Bilig I Metin, TDK Yay., Ankara, 1979

Eckmann, Janos; Nehcül Feradis I Metin- Tıpkıbasım, Yay.: Semih Tezcan- Hamza Zülfikar, TDK Yay.: 518, Ankara, 1995

Nuri Yüce, Mukaddimetül Edeb, TDK Yay.: 535, Ankara, 1988

Recep Toparlı; İrşadül Müluk Vesselatin; TDK Yay.: 555, Ankara, 1992

Seyf-i Sarayi; Gülistan Tercümesi, Haz.: Ali Fehmi Karamanlıoğlu, TDK Yay.: 544, Ankara, 1989

Arat, R. Rahmeti; Babürname, Kültür ve Turizm Bak. Yay., Ankara, 1985

Ergin, Muharrem; Dede Korkut Kitabı Metin-Sözlük, Ankara, 1963

Yunus Emre Divanı -Tıpkıbasım; Kültür Bakanlığı Yay./1362, Ankara,1992

Aşık Paşa; Garibname, Haz.: Kemal Yavuz, TDK Yay.: 764/1, İstanbul, 2000

Arat, R. Rahmeti; Makaleler Cilt I (Oğuz Kağan Destanı), TKAE Yay.: 65, Haz.: O. Fikri Sertkaya, Ankara, 1987

TÜRK, Vahit; Ali Şir Nevayi Nazmü'l-Cevahir,Türk Dünyası Araştırmaları VakfıTürk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 2006.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Türkçeyi doğru, güzel ve anlaşılır bir şekilde kullanma becerisine ulaşır. X
2 Atatürk İlkeleri ve inkılapları konusunda bilgi edinir.
3 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yapılmış güncel araştırmaları takip edebilecek düzeyde yabancı dil bilgisi kazanmayı amaç edinir. X
4 Türk dilini ses bilgisi, şekil bilgisi, söz dizimi ve anlam bilgisi bakımından inceler.
5 Türk Dili ve Edebiyatının metinlerini başlangıcından günümüze kadar edebi olarak ve dil bilgisi açısından değerlendirebilir. X
6 Türk Dili ve Edebiyatı alanında yazılmış temel eserleri tanır; Türk dilinin tarihi gelişimini temsil eden örnek metinleri okur ve çeviri yazıya aktarır.
7 Çağdaş ve klasik edebiyat bilgi ve teorilerini, belirli akımlar ve kuramlar çerçevesinde değerlendirir, edebiyat ve dil bilimi açısından eleştiri yapar.
8 Edebi dönemler (klasik veya çağdaş), edebi akımlar ve şahsiyetler üzerinde, mesleki sorumluluk bilinciyle bilimsel, edebi, disiplinler arası araştırmalar yapar. X
9 Lehçe, şive ve ağız bilgisinin içeriğini anlar; Türkiye Türkçesinin ağızlarına ait metinleri inceler. X
10 Gerekli metot, yöntem ve teknikleri öğrenerek halk bilimi alanında araştırma ve derleme yapabilir. X
11 Türk Dili ve Edebiyatı alanında akademik düzeyde araştırma ve çalışma yapabilmenin temel bilgi ve becerilerine sahip olur. X
12 Türk Dili ve Edebiyatı Programında edindiği bilgi ve teorileri; eğitim-öğretim, araştırma ve kamusal hizmet alanlarında kullanır ve uygular.
13 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir.
14 Türk Dili ve Edebiyatı alanında mesleki sorumluluk ve ahlaki değerleri gözetir.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 3 48
Ara Sınav 1 12 12
Kısa Sınav 1 4 4
Ödev 1 6 6
Performans Görevi (Seminer) 1 6 6
Final 1 14 14
Toplam İş Yükü 138
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5,52
Dersin AKTS Kredisi 6