Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Özbek-Yeni Uygur Türkçesi TDE 454 8 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. PAKİ KÜÇÜKER
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları Arş. Gör. Esra KİRİK, Arş. Gör. Bahri KUŞ
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı Öğrencileri Özbek ve Yeni Uygur Türk şivelerinin edebî metinlerini okuyup anlayacak ve gerektiğinde dil bakımından inceleyecek yeterliliğe ulaştırmak.
Dersin İçeriği Özbek ve Yeni Uygur Türkleri hakkında bilgi, bu şivelerin Türk dili içindeki yeri, şivelerin dil özellilerinin örnek edebî metinlerde gösterilmesi, metinlerin Türkiye Türkçesine aktarılması
# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Özbek-Y.Uygur Türkçesinin dayandığı tarihî şiveleri kronolojik olarak sıralar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma,
2 2. Özbek-Y.Uygur Türkçesinin çağdaş Türk şiveleri içindeki konumunu anlatır. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
3 Özbek-Y.Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini kendi cümleleriyle ifade eder. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
4 Okuduğu bir metnin Özbek-Y.Uygur Türkçesine ait olup olmadığını belirler. Anlatım, Beyin Fırtınası,
5 Kiril harfli bir Özbek-Y.Uygur Türkçesi metninin çevriyazı harfli karşılığını gösterir. Anlatım, Tartışma,
6 Özbek-Y.Uygur Türkçesine ait bir edebî metnin Türkiye Türkçesi karşılığını gösterir. Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma, Anlatım,
7 Ses ve şekil bilgisi birikiminden şivenin özellikleriyle ilgili bilgilerinden yararlanarak Özbek-Y.Uygur Türkçesine ait cümle ve kelimeleri çözümler. Anlatım, Tartışma,
8 Özbek-Y.Uygur Türkçesini diğer çağdaş Türk şiveleriyle karşılaştırırarak onlardan ayırt eder. Anlatım, Soru-Cevap,
9 Türkiye Türkçesine ait bir metindeki ifadelerin Özbek-Y.Uygur Türkçesiyle nasıl anlatılabileceğini tasarlar. Anlatım,
10 Elindeki bir Özbek-Y.Uygur Türkçesi metninde gördüğü özellikleri bu şivenin genel özelliklerine göre derleyip düzenler. Soru-Cevap,
11 Ses ve şekil bilgisi birikiminden yararlanarak Özbek-Y.Uygur Türkçesindeki ses ve şekil özelliklerinin ileride hangi biçimleri alacağı konusunda tahminde bulunur. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
12 Elindeki bir metnin tarihî mi çağdaş mı olduğu konusunda hüküm verir ve edebîlik bakımından değer biçer. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma,
13 Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesini öğrenir. Anlatım, Soru-Cevap,
14 Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesini öğrenir. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası,
15 Özbek-Yeni Uygur Türkçesi ile diğer şiveler arasında bağlantı kurar. Anlatım, Soru-Cevap, Beyin Fırtınası, Tartışma,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Özbek Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, Özbek Kiril ve Lâtin alfabelerinin öğretilmesi Özbek Türkçesi üzerine yazılmış gramer kitaplarını araştırmak, örnek Özbek Kiril alfabesi incelemek.
2 Özbek Türkçesinin ses ve şekil özellikleri Özbek Türkçesi üzerine yazılmış gramer kitaplarını araştırmak.
3 Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek.
4 Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek.
5 Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek.
6 Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek.
7 Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Özbek Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek.
8 Yeni Uygur Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, Yeni Uygur Arap ve Lâtin alfabelerinin öğretilmesi Yeni Uygur Türkçesi üzerine yazılmış gramer kitaplarını araştırmak, örnek Yeni Uygur Arap alfabesi incelemek.
9 ARASINAV Genel konu tekrarı yapmak.
10 Yeni Uygur Türkçesinin Türk dili tarihi içindeki yeri, ses ve şekil özellikleri Yeni Uygur Türkçesi üzerine yazılmış gramer kitaplarını araştırmak.
11 Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Yeni Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek.
12 Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri üzerinde gösterilmesi Yeni Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek.
13 Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Yeni Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek.
14 Yeni Uygur Türkçesinin özelliklerinin seçilmiş şiir, destan vb. manzum metinler üzerinde gösterilmesi Yeni Uygur Türkçesinin ses ve şekil özelliklerini örnekleyen roman, hikâye masal, fıkra vb. düz yazı metinleri derlemek, incelemek.
Kaynaklar
Ders Notu Belirli bir kitap takip edilmeyecek, öğrencilere içerikle ilgili her türlü materyal öğretim üyeleri tarafından verilecektir.
Ders Kaynakları Ahmet B. ERCİLASUN(Editör); Türk Lehçeleri Grameri, Akçağ Yay. , Ank. 2007
Ahmet B. ERCİLASUN (bş. Kom.); Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Kültür Bak. Yay.Ank. 1991
Ahmet B. ERCİLASUN (bş. Kom.); Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri I iil-, TDK Yay., Ankara, 1998
Prof. Dr. Ahmet BURAN-Ercan ALKAYA; Çağdaş Türk Lehçeleri, Akçağ Yay., Ank.2001
Volkan COŞKUN; Özbek Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara, 2000
Ertuğrul YAMAN, Özbek Türkçesiyle Türkiye Türkçesinin Söz Dizimi Bakımından Karşılaştırması, TDK Yay., Ankara, 2000
Rıdvan ÖZTÜRK, Yeni Uygur Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara, 1994
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 70
1. Kısa Sınav 10
2. Kısa Sınav 10
1. Ödev 10
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 40
1. Final 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 4 64
Ara Sınav 1 10 10
Ödev 1 15 15
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 15 15
Final 1 10 10
Toplam İş Yükü 114
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,56
Dersin AKTS Kredisi 5