Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Metindilbilim TRE 334 6 2 + 0 2 3
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Koordinatörü Öğr.Gör. ERDAL ÖZCAN
Dersi Verenler Öğr.Gör. ERDAL ÖZCAN,
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Öğrencilere metnin yapı ve anlam bütünlüğüne sahip, cümleden daha büyük bir dil birimi olduğu, metin işlevleri, metin türleri, metinselliğin türleri ve dilbilimsel metin çözümleme konularında bilgiler edinmesi amaçlanmaktadır.

Dersin İçeriği

Metindilbilimin temel ilke ve kavramları (tümce, önerme, sözce; metin ve metinsellik ölçütleri: üre-tici/metin ve alıcı merkezli), metin türü, söylem ve metin türü sınıflamaları; metin türlerinin dilsel görünümleri; anlatı söylemi, anlatı metinleri ve dil aktarımı; söz eylem kuramı

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Dilbilimsel metin çözümleme konularında bilgiler edinir ve uygular. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav, Ödev,
2 Değişik metin türleri ve metinsellik konularında bilgilere sahip olur. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav, Ödev,
3 Metin türleri ve işlevleri hakkında uygulamalı çalışmalar yapabilir. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav, Ödev,
4 Metin anlama, çözümleme ve üretimine yönelik temel teknikleri kavrar Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav, Ödev,
5 Metin dilbilimiyle ilgili temel kavramları bilir ve uygular. Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Sınav, Ödev,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Metin dilbilimi nedir? Bir dil birimi olarak metin. Metin grameri ve metin teorisi.
2 Metin ve bağlam. Konu ve yorum. Metin dilbilimi ve söylem analizi
3 Metinselliğin temel ölçütleri (De Beaugrande & Dressler’e göre)
4 Bağdaşıklık ve araçları: Gönderim (reference) değiştirim (substitution) eksiltili anlatım (ellipsis)
5 Bağdaşıklık ve araçları: Bağlaçlı bağdaşıklık (conjunction), sözcüksel bağdaşıklık (lexical cohesion) ve alt türleri
6 Bağdaşıklık çözümlemeleri (Metinler üzerinde uygulamalı çalışma)
7 Tutarlılık ve araçları: nedensellik (casuality), etkinleştirme (enablement), neden (reason), amaç (purpose), zaman (time).
8 vize sınavı
9 Bağdaşıklık çözümlemeleri (Metinler üzerinde uygulamalı çalışma)
10 Metinselliğin düzenleyici ölçütleri: verimlilik (efficiency), effectiveness (etki), uygunluk (appropriateness)
11 Metin yapıları: Küçük yapılar, büyük yapılar, üst yapılar.
12 Metin türleri ve tasnif ölçütleri: öykü (narrative), betimleme (descriptive) ve yapıları
13 Metin türleri: tartışma (argumentive), öğretme (intructive), açıklama (expository) ve yapıları *Metin türleri, işlevi ve yapısına yönelik uygulamalı çalışmalar
14 Genel değerlendirme
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Aydın, İ., Torusdağ, G. (2020), Metindilbilim ve Örnek Metin Çözümlemeleri, Pegem Akademi

Dilidüzgün, Ş. (2017), Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi Uygulamalı Bir Yaklaşım, Anı Yayıncılık

Günay, V. D. (2001), Metin bilgisi,  Multilingual Yayınları.

İşeri, K. (2018), Sözden Yazıya Dile Gelen Metin, Pegem Akademi.

Şenöz, C. A. (2005), Metindilbilim ve Türkçe, Multilingual.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Dilin tanımı, işlevleri, dil bilgisi ve dil biliminin temel kavramları, Dünya dillerinin nitelikleri, Türk dilinin bu diller arasındaki yerini kavrar.(Alan Bilgisi) X
2 Türk dilinin tarihi dönemleri, ses ve ses olayları, ekler, kelime türetme yolları, kelime grupları, cümle, cümlenin öğeleri, cümle türlerini tanımlar ve Osmanlı Türkçesini okuma yazma becerisi kazanır. (Alan Bilgisi)
3 Edebiyat bilgi ve kuramlarına yönelik teorik bilgileri kazanır. (Alan Bilgisi) X
4 Göktürk ve Uygur edebiyatları, Eski Türk edebiyatı, Tasavvuf ve Halk edebiyatları, Yeni Türk edebiyatı, Dünya edebiyatı ve çocuk edebiyatının gelişim aşamalarını kavrar. (Alan Bilgisi) X
5 Türk tiyatrosunun gelişimini kavrayarak tiyatro-drama uygulamaları yapar. (Alan Bilgisi) X
6 Okuma, dinleme, konuşma, yazma eğitimine yönelik bilgi ve becerilerin düzeye uygun biçimde aktarılmasında ve uygulanmasında gerekli öğretim yöntem ve teknikleri kullanır ve edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi) X
7 Yabancılara, Türk soylulara ve ikidillilere Türkçe öğretimine ilişkin öğretim yöntem ve teknikleri kullanır ve edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi)
8 Türkçe eğitimine yönelik özel öğretim yöntemleri, dil bilgisi öğretim yöntem ve teknikleri ile Türkçe öğretim programlarını uygun biçimde kullanır ve uygulamaya yönelik etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi) X
9 Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği sınıf yönetimi, ölçme ve değerlendirme, eğitim psikolojisi, eğitim felsefesi ve eğitim sosyolojisi, teknoloji ve materyal kullanımı, öğretim ilke ve yöntemleri, eğitim kurumlarının faaliyetlerini düzenleyen kanun ve yönetmelikler hakkında yeterli bilgiyi hatırlar. (Meslek Bilgisi)
10 Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi´nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilir ve meslektaşları ile iletişim kurabilir. (Genel Kültür)
11 Türkçe eğitiminde alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilir. (Genel Kültür)
12 Türkçe eğitimi ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder. (Meslek Bilgisi)
13 Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerini yansıtan özgün etkinliklerin düzenler. (Genel Kültür)
14 Ailelerle, çeşitli kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapabilir, ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme yetkinliğine sahip olur. (Genel Kültür)
15 Türkçe öğretiminde yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirir ve öğretmenlik mesleğine ilişkin becerileri edinir. (Meslek Bilgisi)
16 Özel ihtiyaçlı ve özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilere göre öğretimi planlayabilir ve uygulama yetkinliğine sahip olur. (Meslek Bilgisi)
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Final 70
1. Yıl İçinin Başarıya 30
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 2 32
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 1 1
Kısa Sınav 2 1 2
Ödev 1 7 7
Final 1 1 1
Toplam İş Yükü 75
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 3
Dersin AKTS Kredisi 3