Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Jeomanyetizma JFM 204 4 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri

Yok

Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Koordinatörü Dr.Öğr.Üyesi AYHAN KESKİNSEZER
Dersi Verenler Dr.Öğr.Üyesi AYHAN KESKİNSEZER,
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Yer manyetik alan kaynaklarının jeofizik mühendisliğinde ki önemi ve katkısı

Dersin İçeriği

Jeomanyetizma ders içeriği ve Jeofizik mühendisliğindeki önemi; Manyetik alan ve mıknatıslanma ile ilgili temel kavramların verilmesi: Manyetik kutup, Manyetik alan kuvvet çizgisi, Mıknatıslanma şiddeti, Manyetik geçirgenlik, Manyetik duyarlılık; Yer manyetik alanının kökeni, Yer manyetik alanının iç ve dış kaynaklarının tanıtılması, Yer manyetik alanının bileşenleri ve bu bileşenler arasında var olan bağıntıların oluşturulması; Yer manyetik alanının mekan ve zaman içindeki değişimleri; Yer manyetik alanın ölçülmesinde kullanılan aletler, flux-gate manyetometresi, varyometreler; Manyetizma çeşitleri, mıknatıslanma türleri;  Yer manyetik alanının ters dönmeleri.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Manyetik alanla ve mıknatıslanmayla ilgili terimleri açıklayabilir Anlatım, Soru-Cevap, Sınav,
2 Yer manyetik alanının kaynaklarını, bileşenlerini, zaman ve mekan içindeki değişimlerini açıklayabilir Anlatım, Soru-Cevap, Sınav, Ödev,
3 Yer manyetik alanının ölçülmesinde kullanılan aletleri tanımlar Anlatım, Soru-Cevap, Sınav,
4 Manyetizma çeşitlerini açıklayabilir Anlatım, Soru-Cevap, Sınav,
5 Oksit mineralleri tanır ve manyetik özelliklerini açıklayabilir Anlatım, Soru-Cevap, Sınav,
6 Kalıcı mıknatıslanma türlerini bilir ve joeofizik mühendisliğindeki önemini kavrar Anlatım, Soru-Cevap, Sınav,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Mıknatıslar, Pusulalar ve Yer Manyetizması Ölçümleri
2 Yermanyetik Alanın Günlük Değişimlerinin İncelenmesi
3 Kayaçlardan Yermanyetik Alan Şiddetinin Saptanması
4 Yermanyetik Alanının Seküler Değişiminin İncelenmesi
5 Günümüzden milyonlarca yıl önceki Yermanyetik Alan Şiddeti
6 Arkeomanyetik Haritalar
7 Dünyada ve Türkiye’de Paleomanyetizma
8 Manyetik verilerde sınır analizi yöntemi
9 Yermanyetik Alanının Esas, Dipol ve dipolsüz parçasının özellikleri
10 Manyetik Düşey Gradyometre Yöntemi
11 İyonosferik HF Tahminleri Üzerine Jeomanyetik Etkiler
12 Yermanyetik Alanındaki beklenmedik değişimler
13 Deprem kaynaklı olabilecek iyonosferik değişimler
14 Yermanyetik Alanın Günlük Değişimi ve İyonosferik Dinamo Bölgesi
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

Akın, U. Küresel Isınmaya Neden Dünyanın Kendisi Mi? MTA Bülteni, 187-190.

 

Arısoy, M. Ö. ve Kaya, C. 2014. Manyetik Düşey Gradyometre Yönteminde Farklı Alıcı Aralıklarının Seçimi, H.Ü. Yerbilimleri, 35, 2, 151-162.

 

Aydın, İ. ve  Karat, A.İ. Türkiye Arkeomanyetik Haritalarına Genel Bir Bakış, TMMOB, JFMO, Jeofizik 9-10, 41-44.

 

Basavaiah, N., Geomagnetism, Solid Earth ad Upper Atmosphere Perspectives, Springer, Printed in India, 2011.

Baydemir, N. 2003. Türkiye’de Yermanyetik Alanının Esas, Dipol ve dipolsüz parçasının özellikleri, İstanbul Üniv. Müh. Fak. Yerbilimleri Dergisi, 16, 2, 37-42.

 

Baydemir, N., Hisarlı, Z. M., Çinku, M. C., Keskin, M. ve Kaya N. 2012. Doğu Anadolu Bölgesinde Kuaterner Yaşlı Bazaltik Kayaçlardan Yermanyetik Alan Şiddetinin Saptanması, İ.Ü. İstanbul Yerbilimleri Dergisi, 25, 2, 105-118.

 

Campbell, W.H., Introduction to geomagnetic fields, Cambridge University Press, Second edition, 2003.

Chapman, S. ve Bartels, J., Geomagnetism, Oxford University Press (Clarendon), London and New York, Volumes 1 and 2, 1940.
Jacobs, J.A., Geomagnetism, Academic Press Limited, London, Volumes 1, 2, 3 and 4, 1987.

Çelik, C. 2015-2017. Yermanyetik Alanın Günlük Değişimi ve İyonosferik Dinamo Bölgesi, İstanbul Üniv. Müh. Fak. Yerbilimleri Dergisi, 28, 1-2, 105-112.

 

 Çelik, C., Karataş, C. ve Dolmaz, M.N. 2019. Güneş Çevrimi Kapsamında Türkiye Civarında Yermanyetik Alanın Günlük Değişimlerinin İncelenmesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 7, 4, 885 – 896.

 

 Ekinci, Y. L. 2006. Manyetik verilerde sınır analizi yöntemi kullanılarak gömülü arkeolojik yap› sınırlarının tanımlanması, H.Ü. Yerbilimleri, 27, 2, 97-107.

 

 İnyurt, S., Mekik, Ç. ve Yıldırım, Ö. 2020. Deprem kaynaklı olabilecek iyonosferik değişimlerin belirlenmesi üzerine yeni bir yaklaşım geliştirilmesi, Geomatik Dergisi 5, 2, 127-133.

 

 Kaya, N., Hisarlı, Z. M., Makaroğlu, Ö. ve Baydemir, N. 2003. Günümüzden 0,2 MY önce Orta Anadolu’da Yermanyetik Alan Şiddeti, İstanbul Üniv. Müh. Fak. Yerbilimleri Dergisi, 28, 1, 131-143.

 

 Orbay, N. ve Özçep, F. 2001. Dünyada ve Türkiye’de Paleomanyetizma: Geçmiş, Günümüz ve Gelecek, TMMOB, JFMO, Jeofizik 15, 19-32.

Özçep, F. 2020. Osmanlı ve Batı Kaynaklarına Göre Mıknatıslar,Pusulalar ve Yer Manyetizması Ölçümleri, Dört Öge, 9, 17, 121-150.

Özdoğan, İ., Işıkara, A.M., Orbay, N. Düzgit, Z., Arzmanyetizması İlkeleri ve Uygulamaları, İstanbul Üniversitesi yayınları, Mühendislik Fakültesi, 1986. 

Sayın, N. ve Orbay, N. 2003. Orta Anadolu Arkeomağnetik Örnekleri ile Yermagnetik Alanının Seküler Değişiminin İncelenmesi, İstanbul Üniv. Müh. Fak. Yerbilimleri Dergisi, 16, 1, 33-43.

 

 Timoçin, E. ve Ünal, İ. 2017. Kara ve Havacılık Haberleşmeleri ile İlişkili İyonosferik HF Tahminleri Üzerine Jeomanyetik Etkiler, Journal of Aviation, 1, 2, 120-127.

 

 

 

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 -Matematik, fen bilimleri ve kendi dalları ile ilgili mühendislik konularında yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri mühendislik problemlerini modelleme ve çözme için uygulayabilme becerisi. X
2 -Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi X
3 -Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi. (Gerçekçi kısıtlar ve koşullar tasarımın niteliğine göre, ekonomi, çevre sorunları, sürdürülebilirlik, üretilebilirlik, etik, sağlık, güvenlik, sosyal ve politik sorunlar gibi ögeleri içerirler.)
4 -Mühendislik uygulamaları için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi. X
5 -Mühendislik problemlerinin incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi X
6 -Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi.
7 -Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi.
8 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.
9 -Mesleki ve etik sorumluluk bilinci.
10 Proje yönetimi ile risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik ve sürdürebilir kalkınma hakkında farkındalık.
11 -Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ile çağın sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 100
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 30
1. Final 70
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 3 48
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 2 32
Ara Sınav 1 12 12
Kısa Sınav 2 6 12
Ödev 1 9 9
Final 1 12 12
Toplam İş Yükü 125
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 5
Dersin AKTS Kredisi 5