Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Faz Diyagramları MMM 213 3 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler

Isıl işlem

Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Koordinatörü Doç.Dr. AYSUN AYDAY
Dersi Verenler Doç.Dr. AYSUN AYDAY, Doç.Dr. TUBA YENER,
Dersin Yardımcıları

 Doç.Dr. TUBA YENER

Doç.Dr. AYSUN AYDAY

Dersin Kategorisi Diğer
Dersin Amacı

Bu ders kapsamında faz diyaramlarının yorumlanması, okunması, diyagramlar ile ilgili örnek ugulamalarda hesaplamaların yapılabilmesi ve diyagram çizimi yapılabilmesi sağlanacaktır. Demir çelik üretimi, seramik malzemeler gibi mesleki derslerin alt yapısını oluşturmaktır. 

Dersin İçeriği

1Termodinamiğin faz diyagramları ile ilgili temel prensipleri: Sistem, bileşen, faz ve denge kavramları. Birli ve ikili sistemlerde denge kavramı.  Levye kuralı, kısmi ve ara katı çözeltileri. Ötektik, ötektoid, peritektik ve peritektoid reaksiyonlarında faz analizi örnekleri. Fe-C faz diyagramları, faz dönüşüm analizleri, değişik bileşim ve sıcaklıklarda faz ve levye kuralı uygulaması. İkili faz diyagramlarında ötektik, ötektoid, peritektik ve peritektoid reaksiyonları. Ötektik, ötektoid, peritektik ve peritektoid reaksiyonları içeren ve içermeyen üçlü faz diyagramlarında bileşenlerin belirlenmesi, kristalleşme. Congruent ve incongruent bileşik içeren üçlü fazla diyagramaları ve levye kuralının uygulanması.

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Gibbs serbest enerjisi ile ilgili denge durumunda sıcaklık, basınç ve bileşimin öneminin kavranması Sınav, Ödev,
2 Denge ve denge dışı soğuma şartlarında faz diyagramlarını kullanabilir, ikili alaşımların nihai yapılarını belirleyebilir Ödev, Sınav,
3 Tek bileşenli sistemler, iki bileşenli sistemler, üç bileşenli sistemler ile ilgili hesaplama ve yorumlama yetisi kazanır Ödev, Sınav,
4 Fe-C diyagramlarını çizebilmeli ve temel özelliklerini yorumlayabilmeli yetisi kazanır Ödev, Sınav,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Tanımlar ve kavramlar ve Gibbs faz kuralı
2 Tek bileşenli sistemler ve örnekler
3 Faz Diyagramlarının termodinamiği, serbest enerji-denge diyagramı eğrileri
4 İki bileşenli sistemler: İzomorf sistemler ve Hume-Rothery Kuralları
5 Cu-Ni diyagramı, ikili sistemde soğuma eğrileri
6 İkili ötektik sistemler, kısmi çözünürlük gösteren sistemler ve yaşlanma
7 Ötektoid, peritektik, monotektik sistemler, katıların yapısı, bileşik ve katı çözeltiler
8 Cu-Zn, Al-Si, Fe-N ikili denge diyagramları
9 Fe-C denge diyagramı, çelikler ve dökme demirler, Tanman diyagramı
10 Fe-C denge diyagramı, çelikler ve dökme demirler, Tanman diyagramı
11 Üç-bileşenli sistemler, üçgen diyagramları, katılaşma yolu-1
12 Üç-bileşenli sistemler, üçgen diyagramları, katılaşma yolu-2
13 SiO2-CaO-Al2O3 , SiO2-Al2O3-MgO , SiO2-CaO-TiO2 sistemleri
14 SiO2-CaO-Al2O3 sisteminde uygulamalar
Kaynaklar
Ders Notu

EBS de haftalık öğrenci ile paylaşılmaktadır.

Ders Kaynakları

S.H. Avner. Introduction to Physical Metallurgy, McGraw-Hill, NewYork, 1974.

 William D. Callister , David D. Rethwisch, Malzeme Bilimi ve Mühendisliği, 2013.

Ziya Engin Erkmen, Metalurji ve Malzeme Mühendisleri için Faz Diayamrı, ,2015.

James F. Sgackelford, Mühendisler için Malzeme Bilimine Giriş, ss. 257-304, 2018.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Matematik, fen bilimleri ve ilgili mühendislik disiplinine özgü konularda yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinde kullanabilme becerisi. X
2 Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi. X
3 Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürünü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi.
4 Mühendislik uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi.
5 Karmaşık mühendislik problemlerinin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi.
6 Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi.
7 Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi; etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme, etkin sunum yapabilme, açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisi.
8 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi.
9 Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk bilinci; mühendislik uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi.
10 Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik, yenilikçilik hakkında farkındalık; sürdürülebilir kalkınma hakkında bilgi.
11 Mühendislik uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın mühendislik alanına yansıyan sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık.
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 60
1. Kısa Sınav 13
2. Kısa Sınav 13
3. Kısa Sınav 14
Toplam 100
1. Final 40
1. Yıl İçinin Başarıya 60
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)