Bulunmamaktadır

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru

Arş. Gör. Ali ÖZDEMİR

İnsan haklarına ilişkin belgeler ve bu belgelerden bazılarının öngördüğü koruma mekanizmaları ile koruma usulleri bakımından bir bütün olan uluslararası insan hakları hukukunun ışığında insan hak ve özgürlüklerine ilişkin standartların ortaya koyulmasıdır.

Devlet iktidranının birey lehine sınırlanmasını ifade eden ve bireyi iktidarın kötüye kullanılmasına karşı koruyan mekanizmalar vazeden insan hakları anlayışının günümüzdeki önemi giderek artmaktadır. Nitekim ülkemizi de yakından ilgilendirdiği üzere dünyanın hemen her bölgesinde ve global ölçekte kurulmuş bulunan hükümetler-arası örgütlere girmenin birinci ve en önemli koşulları arasında insan hakları bulunmaktadır.

Uluslararası İnsan Hakları Hukukunun temel inceleme konusu, insan haklarının tanınmasını, korunmasını ve geliştirilmesini amaçlayan çeşitli sistemlerin teknik hukuki analizidir. Bu yolla yürürlükteki insan hakları standartları açıklanarak öğrencinin bu standartların bilgisine ulaşması sağlanmaktadır. Bu bağlamda, başta ülkemizin de taraf olduğu, Birleşmiş Milletler tarafından üretilen genel ve özel nitelikli başlıca insan hakları sözleşmeleri ile bölgesel düzeyde üretilmiş olan  belgler (Avrupa Konseyi tarafından üretilmiş Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Amerikan Devletleri Örgütü tarafından üretilmiş Amerikalılararası İnsan Hakları Sözleşmesi ve Afrika Birliği Örgütü tarafından üretilmiş Afrika İnsan ve Halkların Hakları Şartı) genel hatlarıyla incelenmektedir.

Uluslararası ve bölgesel sistemlerin genel olarak analizinin yanı sıra, ilgili sözleşmelerde düzenlenen haklar; normatif unsurlar ve Sözleşmenin öngördüğü mekanizmalar tarafından ortaya konan içtihatlar ışığında incelenmektedir. Ayrıca, mekanizmaların işleyişinin anahtarı olan usul hukuku boyutu ele alınmaktadır.

Bu belgelerin bir çoğuna Türkiye'nin taraf bulunduğu; Anayasa (md.90) uyarınca bu belgelerin iç hukukun bir parçasını teşkil ettiği; yargı yerleri dahil ulusal yetkili makamları bu standartların bağladığı; özellikle ulusal yüksek yargı yerleri tarafından olmak üzere, genel olarak ulusal mahkemelerce üretilen kararlarda anılan belgelerin değerlendirildiği ve kullanıldığı gözönünde bulundurulmaktadır.