| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| Matüridi Kelamı ve Osmanlı Âlimleri | ILA 470 | 8 | 2 + 0 | 2 | 5 |
| Ön Koşul Dersleri | Yok |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Arş.Gör. ENES DURMUŞ |
| Dersi Verenler | Prof.Dr. SÜLEYMAN AKKUŞ, |
| Dersin Yardımcıları | YOK |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Türk-İslam medeniyet ve kültür havzasında ortaya çıkmış ve Matüridî-Eşarî gelenekte yetişmiş ünlü Türk kelam alimlerinin hayatı ve kelamî görüşleri öğrencilere tanıtma ve öğretmeyi amaçlar. |
| Dersin İçeriği | Bu derste Türk-İslam medeniyet ve kültür havzasında ortaya çıkmış ve Matüridî-Eşarî gelenekte yetişmiş ünlü Türk kelam alimlerinin hayatı ve kelamî görüşleri, bu ilme katkıları delillerle işlenecektir. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Ebu Mansur el-Matürüdînin Hayatı, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerini tanımlar ve değerlendirir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 2 | Ebul-Muin en-Nesefînin Hayatı, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerini tanımlar ve değerlendirir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 3 | Hakim es_Semerkandî ve Şemseddin es-Semerkandînin Hayatı, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerlerini tanımlar ve değerlendirir | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 4 | Nureddin es-Sabunî ve Ebul-Berekât en-Nesefînin nin Hayatı, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerini tanımlar ve değerlendirir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 5 | Osmanlı Dönemi Türk Kelamcılarının Hayatı, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerlerini tanımlar ve değerlendirir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| 6 | Osmanlı sonrası Türk Kelamcılarının Hayatı, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerlerini tanımlar ve değerlendirir. | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, | Sınav , Ödev, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Mâtüridî Mezhebi ve Türk kelamcılarının Mezheplere göre dağılımı | |
| 2 | İbnul-İhşîd, Ebû Mansûr el-Mâturîdî, Ebû Seleme es- Semerkandî Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri | |
| 3 | Ebul-Muîn en-Nesefî Ömer en-Nesefî, Sirâcud-dîn el-Ûşî Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri | |
| 4 | Menkübers b. Yalınkılıç Şemsuddin Muhammed es-Semerkandî, Ebul-Berekât en-Nesefî Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri | |
| 5 | Sadruşşerîa es-Sânî (el-Asğar, Ekmeluddin el-Bâbertî Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri | |
| 6 | Osmanlı dönemi Türk Kelamcıları | |
| 7 | Hayâlî Ahmed Efendi, Muhyiddin Mehmed Efendi (kâfiyeci), Hocazâde Muslihuddin Mustafa Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri | |
| 8 | Osmanlı dönemi ile önceki ulema arasında mukayese | |
| 9 | Lütfi (sarı) Molla, Kestelli Muslihuddin Mustafa Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri; İbn Kemâl Paşa, Taşköprülüzâde Ahmed Efendi Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri | |
| 10 | Mehmed el-Birgivî, Abdulbâkî Arif Efendi, Mestcizâde Abdullah Efendi Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri | |
| 11 | Dâvûd el-Karsî, Akkirmânî Mehmed Efendi, Gelenbevî İsmail Efendi Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri | |
| 12 | Giritli Sırrı Paşa, Manastırlı İsmail Hakkı Efendi Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri | |
| 13 | Osmanlı Sonrası Türk Kelamcıları | |
| 14 | M. Şerafeddin Yaltkaya, Mustafa Sabri efendi, Ömer Nasuhi Bilmen Hayat, Eserleri ve Kelâm İlmindeki Yerleri |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | Ömer Aydın, Türk Kelam Bilginleri, İstanbul, 2004. |
| Ders Kaynakları | 1-AYNİ, Mehmet Ali, (1939), Türk Ahlakçıları, İstanbul. 2- BURSALI, Mehmet Tahir (1995), Türklerin Ulum ve Fünuna Hizmetleri, Ankara, 3- GÖLCÜK, Şerafettin, (1992), Kelam Tarihi, Konya 4. TDV, DİA, ilgili maddeler 4- MARDİN, Ebul-Ula, (1966), Huzur Dersleri, İstanbul, ts. 5- YURDAGÜR, Metin, (2017), Maveraünnehir’den Osmanlı Coğrafyasına Ünlü Türk Kelamcıları, İstanbul. 6- YALTKAYA, Mehmed Şerafeddin, (1932), Türk Kelamcıları - I: Osmanlılardan Evvel, Darülfünun İlahiyat Fakültesi Mecmuası. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Kur’an-ı Kerim’i usulüne uygun okuyabilir ve metnin amacına uygun yorum yapabilir. | ||||||
| 2 | Alanıyla ilgili klasik ve modern metinleri anlayabilecek ve kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde Arapça bilgisine sahiptir. | X | |||||
| 3 | Hz. Peygamber’in söz, fiil ve takrirleri, fiziksel ve ahlaki özellikleri, hadisin ve hadis ilminin tarihi seyri, usulü, problemleri, yorumlanması ve kültürel değeri hakkında bilgi sahibidir. | ||||||
| 4 | Klasik kaynaklarda ve modern araştırmalarda İslam fıkhının temel konularını bilir; mukayeseli hukuk yöntemleri çerçevesinde İslam hukuku ile diğer hukuk sistemleri arasında karşılaştırmalar yapabilir ve İslam hukukunu hukuk tarihi açısından değerlendirebilir. | ||||||
| 5 | İslam inanç esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde bilir ve Kelam problemlerinin bilimsel metotlarla çözümüne dair fikir yürütebilir. | X | |||||
| 6 | İslam dünyasında dini ve siyasi gayelerle vücut bulmuş klasik ve çağdaş akımlar hakkında temel bilgi sahibidir. | X | |||||
| 7 | Tasavvufun tarihi, kavramları, kurumları, şahsiyetleri ve felsefesi hakkında bilgi sahibidir. | ||||||
| 8 | Dini eğitim tarihi ile dini ve modern eğitim metotları hakkında bilgi sahibidir. Bu metotları din eğitiminde kullanabilir. Muhakeme gücü ve doğru düşünme yeteneği gelişir, kişisel güveni artar. | ||||||
| 9 | Din ve dini konular hakkında felsefi, sosyolojik ve psikolojik olarak düşünebilir. Müslüman düşünürler tarafından ortaya konulan düşünce konuları ve tarihi hakkında bilgi sahibidir. | X | |||||
| 10 | İnsanlığın düşünce seyrinin tarihi hakkında, yaşayan ve mensubu kalmamış dinler konusunda ana hatlarıyla bilgi sahibidir. Dinler arası mukayese yapabilir. | ||||||
| 11 | İslam Tarihi’nin çeşitli dönemlerini bilir; İslam medeniyet ve bilimine siyasî, kültürel ve sosyal tarih açısından disiplinler arası, metodolojik, sentezci ve eleştirel bir bakış açısıyla bakabilir. | ||||||
| 12 | Türk İslam Edebiyatı’nın formlarını tanır ve bu formlara ait örnekleri okuyup anlayabilir. Genel müzik nazariyatı bilgileri yanında Türk Din Musikisi formları hakkında bilgi sahibi olup uygulama yapabilir. Mimarî ve tezyini sanatlarının tarihini, özelliklerini bilir. Estetik düşünce anlayışına sahiptir. | ||||||
| 13 | Dini Bilimler alanında disiplinler arası araştırma ve inceleme yapar. Bilimsel çalışmalarda bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder. | ||||||
| 14 | Beşeri bilimler alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve bilgi teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. | ||||||
| 15 | |||||||
| 16 | |||||||
| 17 | |||||||
| 18 | |||||||
| 19 | |||||||
| 20 | |||||||
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 60 |
| 1. Kısa Sınav | 15 |
| 1. Ödev | 10 |
| 2. Kısa Sınav | 15 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 40 |
| 1. Final | 60 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
| Kısa Sınav | 2 | 5 | 10 |
| Ödev | 1 | 10 | 10 |
| Final | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü | 114 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 4,56 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 5 | ||