| Ders Adı | Kodu | Yarıyıl | T+U Saat | Kredi | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| İslam Hukuk Tarihi | ILA 357 | 5 | 2 + 0 | 2 | 3 |
| Ön Koşul Dersleri | yok |
| Önerilen Seçmeli Dersler | |
| Dersin Dili | Türkçe |
| Dersin Seviyesi | Lisans |
| Dersin Türü | Seçmeli |
| Dersin Koordinatörü | Prof.Dr. SONER DUMAN |
| Dersi Verenler | |
| Dersin Yardımcıları | |
| Dersin Kategorisi | Diğer |
| Dersin Amacı | Bir bütün olarak fıkıh ilmini; kişi, kurum, kavram ve düşünce olarak öğrenciye tanıtmak. |
| Dersin İçeriği | Bu derste İslam hukuk ilminin bir disiplin olarak ortaya çıkış ve gelişim süreci hukuk ekolleri çerçevesinde işlenecektir. |
| # | Ders Öğrenme Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
|---|---|---|---|
| 1 | Fıkıh ilminin geçirdiği ana evreleri anlatır | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 2 | İçtihat/oluşum döneminin ana özelliklerini sıralar | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 3 | İslam hukuk mezheplerini temel görüşleriyle ve ana figür ve kişileriyle ifade eder | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 4 | Mezhep, müftü, kadı gibi İslam hukukunun temel kavram ve aktörlerini ayırt eder | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 5 | İslam hukukunun klasik yapısını betimler | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 6 | Osmanlı hukukunu klasik İslam hukuk düşüncesiyle karşılaştırır | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| 7 | Modern dönemde İslam hukukunun geçirdiği değişimi analiz eder | Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma, Problem Çözme, | Sınav , Ödev, |
| Hafta | Ders Konuları | Ön Hazırlık |
|---|---|---|
| 1 | Genel Hukuk Sistemleri ve İslam hukuku | |
| 2 | İslam Hukukun oluşum Evreleri | |
| 3 | Hz. Peygamber Dönemi | |
| 4 | Sahabe ve Tabiin Dönemi | |
| 5 | Mezhep Kavramı ve Ekolleşme Süreci | |
| 6 | İslam Hukuk Ekolleri | |
| 7 | Hanefi Mezhebi ve Temel Karakteristikleri | |
| 8 | Mâlikî Mezhebi ve Temel Karakteristikleri | |
| 9 | Şâfiî Mezhebi Temel Karakteristikleri | |
| 10 | Hanbelî Mezhebi Temel Karakteristikleri | |
| 11 | Dört Mezhep Dışındaki Fıkıh Ekollerine Genel Bir Bakış | |
| 12 | Osmanlı Dönemi İslam hukuku | |
| 13 | İslam Hukukunda Modernleşme süreci ve Mecelle | |
| 14 | Mecelle sonrası dönemin karakteristikleri |
| Kaynaklar | |
|---|---|
| Ders Notu | Hayrettin Karaman, İslam Hukuk Tarihi |
| Ders Kaynakları | 1. DİA, ilgili maddeler. 2. Mehmet Akif Aydın, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul 2004. 3. Abdülvahhab Hallaf, İlk Dönem İslam Hukuku, İstanbul 2006. 4. Ahmed Hassan, İslam Hukukunun Doğuşu ve Gelişimi, İstanbul, 1999. 5. Şükrü Özen, Mezheplerin Doğuşu ve İctihad Tartışması, İstanbul, 2003. 6. Muhammed Ebu Zehra, Mezhepler Tarihi. |
| Sıra | Program Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Kur’an-ı Kerim’i usulüne uygun okuyabilir ve metnin amacına uygun yorum yapabilir. | ||||||
| 2 | Alanıyla ilgili klasik ve modern metinleri anlayabilecek ve kendisini sözlü ve yazılı olarak ifade edebilecek düzeyde Arapça bilgisine sahiptir. | X | |||||
| 3 | Hz. Peygamber’in söz, fiil ve takrirleri, fiziksel ve ahlaki özellikleri, hadisin ve hadis ilminin tarihi seyri, usulü, problemleri, yorumlanması ve kültürel değeri hakkında bilgi sahibidir. | X | |||||
| 4 | Klasik kaynaklarda ve modern araştırmalarda İslam fıkhının temel konularını bilir; mukayeseli hukuk yöntemleri çerçevesinde İslam hukuku ile diğer hukuk sistemleri arasında karşılaştırmalar yapabilir ve İslam hukukunu hukuk tarihi açısından değerlendirebilir. | X | |||||
| 5 | İslam inanç esaslarını akıl ve nakil çerçevesinde bilir ve Kelam problemlerinin bilimsel metotlarla çözümüne dair fikir yürütebilir. | ||||||
| 6 | İslam dünyasında dini ve siyasi gayelerle vücut bulmuş klasik ve çağdaş akımlar hakkında temel bilgi sahibidir. | X | |||||
| 7 | Tasavvufun tarihi, kavramları, kurumları, şahsiyetleri ve felsefesi hakkında bilgi sahibidir. | ||||||
| 8 | Dini eğitim tarihi ile dini ve modern eğitim metotları hakkında bilgi sahibidir. Bu metotları din eğitiminde kullanabilir. Muhakeme gücü ve doğru düşünme yeteneği gelişir, kişisel güveni artar. | ||||||
| 9 | Din ve dini konular hakkında felsefi, sosyolojik ve psikolojik olarak düşünebilir. Müslüman düşünürler tarafından ortaya konulan düşünce konuları ve tarihi hakkında bilgi sahibidir. | ||||||
| 10 | İnsanlığın düşünce seyrinin tarihi hakkında, yaşayan ve mensubu kalmamış dinler konusunda ana hatlarıyla bilgi sahibidir. Dinler arası mukayese yapabilir. | ||||||
| 11 | İslam Tarihi’nin çeşitli dönemlerini bilir; İslam medeniyet ve bilimine siyasî, kültürel ve sosyal tarih açısından disiplinler arası, metodolojik, sentezci ve eleştirel bir bakış açısıyla bakabilir. | ||||||
| 12 | Türk İslam Edebiyatı’nın formlarını tanır ve bu formlara ait örnekleri okuyup anlayabilir. Genel müzik nazariyatı bilgileri yanında Türk Din Musikisi formları hakkında bilgi sahibi olup uygulama yapabilir. Mimarî ve tezyini sanatlarının tarihini, özelliklerini bilir. Estetik düşünce anlayışına sahiptir. | ||||||
| 13 | Dini Bilimler alanında disiplinler arası araştırma ve inceleme yapar. Bilimsel çalışmalarda bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder. | ||||||
| 14 | Beşeri bilimler alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve bilgi teknolojilerini ileri düzeyde kullanır. | ||||||
| 15 | |||||||
| 16 | |||||||
| 17 | |||||||
| 18 | |||||||
| 19 | |||||||
| 20 | |||||||
| Değerlendirme Sistemi | |
|---|---|
| Yarıyıl Çalışmaları | Katkı Oranı |
| 1. Ara Sınav | 60 |
| 1. Kısa Sınav | 10 |
| 1. Ödev | 20 |
| 2. Kısa Sınav | 10 |
| Toplam | 100 |
| 1. Yıl İçinin Başarıya | 50 |
| 1. Final | 50 |
| Toplam | 100 |
| AKTS - İş Yükü Etkinlik | Sayı | Süre (Saat) | Toplam İş Yükü (Saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 2 | 32 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 2 | 32 |
| Ara Sınav | 1 | 3 | 3 |
| Kısa Sınav | 2 | 2 | 4 |
| Ödev | 1 | 3 | 3 |
| Final | 1 | 4 | 4 |
| Toplam İş Yükü | 78 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (Saat) | 3,12 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 3 | ||