Ders Adı Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS
Türk Dilbilgisi II: Şekil Bilgisi TRE 102 2 3 + 0 3 5
Ön Koşul Dersleri
Önerilen Seçmeli Dersler
Dersin Dili Türkçe
Dersin Seviyesi Lisans
Dersin Türü Zorunlu
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. MUSTAFA ALTUN
Dersi Verenler
Dersin Yardımcıları
Dersin Kategorisi Alanına Uygun Öğretim
Dersin Amacı

Dilin tanımı, işlevleri, dil bilgisi ve dil biliminin temel kavramları, ekler, kelime türetme yolları, yazım ve noktalama kuralları hakkında yeterli akademik bilgiye sahip olmak.

Dersin İçeriği

Türkçenin yapısal özellikleri; sözcük (kök, gövde, taban, ek), kökenlerine göre sözcük türleri [yerli sözcük, yabancı sözcük: kökenbilgisi(etimoloji)], yapılarına göre sözcük türleri (yalın sözcük, türemiş sözcük, bileşik sözcük), türlerine göre sözcükler [ad, sıfat, eylem(fiil), belirteç(zarf), adıl(zamir), bağlaç, ilgeç(edat), ünlem]; Türkçenin ekleri (a) yapım ekleri, b) çekim ekleri, c) fiilimsi ekleri, d) çatı ekleri, e) ekfiil ekleri); Türkçede sözcük türetme yolları. Sözcük vurgusu. Sözcüklerin kök/gövde ve eklerini çözümleme uygulamaları.
Yazım bilgileri: Kimi sözcüklerin ve eklerin yazımı (?ile? sözcüğünün yazılışı; ?imek? ekfiilinin çekimli biçimlerde yazılışı; ?ise? ve ?iken? birimlerinin yazılışı; ?-ki? ekiyle ?ki? bağlacının yazılışı, ?-de? ekiyle ?de? bağlacının yazılışı, fiilimsilerin yazılışı); yabancı sözcüklerin yazılışı, büyük ve küçük harflerin kullanıldığı durumlar; gün ve ay adlarının yazılışı; sayıların yazılışı, Romen rakamlarının yazılışı; Güneş, Ay ve gezegen adlarının yazılışı; bileşik sözcüklerin yazılışı; terimlerin, deyimlerin ve atasözlerinin yazılışı; ikilemelerin yazılışı; pekiştirmeli sözcüklerin yazılışı; yazım uygulamaları

# Ders Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1 Dilbilgisi ve dil bilimin temel kavramlarını tanır. Anlatım, Soru-Cevap, Sınav , Ödev,
2 Eklerin türlerini ve işlevlerini, bağlamdaki kullanıma göre belirler. Gösterip Yaptırma, Alıştırma ve Uygulama, Ödev, Sınav ,
3 Yazım ve noktalama kurallarını doğru kullanır. Alıştırma ve Uygulama, Sınav , Ödev,
4 Türkçenin karakteristik yapısal özellikleriyle diğer dillerin yapısal özelliklerini karşılaştırır. Tartışma, Alıştırma ve Uygulama, Ödev, Sınav ,
5 Sözcükleri yapısal bakımdan çözümler. Alıştırma ve Uygulama, Ödev, Sınav ,
6 Sözcükleri türlerine göre sınıflandırır. Alıştırma ve Uygulama, Soru-Cevap, Ödev, Sınav ,
Hafta Ders Konuları Ön Hazırlık
1 Türkçenin yapısal özellikleri
2 sözcük (kök, gövde, taban, ek),
3 kökenlerine göre sözcük türleri [yerli sözcük
4 yabancı sözcük: kökenbilgisi(etimoloji)]
5 yapılarına göre sözcük türleri (yalın sözcük, türemiş sözcük, bileşik sözcük)
6 türlerine göre sözcükler [ad, sıfat, eylem(fiil),
7 belirteç(zarf), adıl(zamir), bağlaç, ilgeç(edat), ünlem];
8 Türkçenin ekleri (a) yapım ekleri, b) çekim ekleri, c) fiilimsi ekleri, d) çatı ekleri, e) ekfiil ekleri);
9 Ara Sınav
10 Türkçede sözcük türetme yolları.Sözcük vurgusu, Sözcüklerin kök/gövde ve eklerini çözümleme uygulamaları.
11 Yazım bilgileri: Kimi sözcüklerin ve eklerin yazımı (?ile? sözcüğünün yazılışı; ?imek? ekfiilinin çekimli biçimlerde yazılışı; ?ise? ve ?iken? birimlerinin yazılışı; ?-ki? ekiyle ?ki? bağlacının yazılışı, ?-de? ekiyle ?de? bağlacının yazılışı,fiilimsiler
12 büyük ve küçük harflerin kullanıldığı durumlar; gün ve ay adlarının yazılışı; sayıların yazılışı, Romen rakamlarının yazılışı;
13 Romen rakamlarının yazılışı; Güneş, Ay ve gezegen adlarının yazılışı
14 bileşik sözcüklerin yazılışı; terimlerin, deyimlerin ve atasözlerinin yazılışı; ikilemelerin yazılışı; pekiştirmeli sözcüklerin yazılışı; yazım uygulamaları
Kaynaklar
Ders Notu
Ders Kaynakları

DEMİR, Nurettin, YILMAZ, Emine, Tahir Nejat Gencan (2011), Türkçe Biçim Bilgisi, (Editör: Hülya PİLANCI), Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
KORKMAZ, Zeynep (2017), Türkiye Türkçesi Grameri-Şekil Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1028 s.

Sıra Program Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5
1 Dilin tanımı, işlevleri, dil bilgisi ve dil biliminin temel kavramları, Dünya dillerinin nitelikleri, Türk dilinin bu diller arasındaki yerini kavrar.(Alan Bilgisi) X
2 Türk dilinin tarihi dönemleri, ses ve ses olayları, ekler, kelime türetme yolları, kelime grupları, cümle, cümlenin öğeleri, cümle türlerini tanımlar ve Osmanlı Türkçesini okuma yazma becerisi kazanır. (Alan Bilgisi)
3 Edebiyat alanının temel kavramlarını, Edebiyat Bilgi ve Kuramlarını ve Edebi Akımların özelliklerini öğrenir, metinler üzerinde uygular. (Alan Bilgisi) X
4 Göktürk ve Uygur edebiyatları, Eski Türk edebiyatı, Tasavvuf ve Halk edebiyatları, Yeni Türk edebiyatı, Dünya edebiyatı ve çocuk edebiyatının gelişim aşamalarını kavrar ve bu aşamalarda yer alan gelenek ve değerleri fark eder. (Alan Bilgisi)
5 Türk tiyatrosunun gelişimini kavrayarak tiyatro-drama uygulamaları yapar. (Alan Bilgisi)
6 Okuma, dinleme, konuşma, yazma eğitimine yönelik bilgi ve becerilerin düzeye uygun biçimde aktarılmasında ve uygulanmasında gerekli öğretim yöntem ve teknikleri kullanır ve edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi)
7 Yabancılara, Türk soylulara ve ikidillilere Türkçe öğretimine ilişkin öğretim yöntem ve teknikleri kullanır ve edindiği ileri düzeydeki bilgi ve becerileri kullanarak etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi)
8 Türkçe eğitimine yönelik özel öğretim yöntemleri, dil bilgisi öğretim yöntem ve teknikleri ile Türkçe öğretim programlarını uygun biçimde kullanır ve uygulamaya yönelik etkinlikler hazırlar. (Alan Bilgisi)
9 Öğretmenlik mesleğinin gerektirdiği sınıf yönetimi, ölçme ve değerlendirme, eğitim psikolojisi, eğitim felsefesi ve eğitim sosyolojisi, teknoloji ve materyal kullanımı, öğretim ilke ve yöntemleri, eğitim kurumlarının faaliyetlerini düzenleyen kanun ve yönetmelikler hakkında yeterli bilgiyi hatırlar. (Meslek Bilgisi)
10 Bir yabancı dili en az Avrupa Dil Portföyü B1 Genel Düzeyi´nde kullanarak alanındaki bilgileri izleyebilir ve meslektaşları ile iletişim kurabilir. (Genel Kültür)
11 Türkçe eğitiminde alanının gerektirdiği bilgisayar yazılımı ile birlikte bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanabilir.(Genel Kültür)
12 Türkçe eğitimi ile ilgili verilerin toplanması, yorumlanması, uygulanması ve sonuçlarının duyurulması aşamalarında toplumsal, bilimsel, kültürel ve etik değerlere uygun hareket eder. (Meslek Bilgisi)
13 Atatürk’ün Türk dili ve ulusal değerlerle ilgili düşünce ve görüşlerini yansıtan özgün etkinliklerin düzenler. (Genel Kültür)
14 Ailelerle, çeşitli kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapabilir, ilgili kişi ve kurumları bilgilendirebilme; düşüncelerini ve sorunlara ilişkin çözüm önerilerini yazılı ve sözlü olarak aktarabilme yetkinliğine sahip olur. (Genel Kültür)
15 Türkçe öğretiminde yaşamboyu öğrenmeye ilişkin olumlu tutum geliştirir ve öğretmenlik mesleğine ilişkin becerileri edinir. (Meslek Bilgisi)
16 Özel ihtiyaçlı ve özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilere göre öğretimi planlayabilir ve uygulama yetkinliğine sahip olur. (Meslek Bilgisi)
Değerlendirme Sistemi
Yarıyıl Çalışmaları Katkı Oranı
1. Ara Sınav 50
1. Kısa Sınav 15
1. Ödev 20
2. Kısa Sınav 15
Toplam 100
1. Yıl İçinin Başarıya 50
1. Final 50
Toplam 100
AKTS - İş Yükü Etkinlik Sayı Süre (Saat) Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) 16 2 32
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 16 5 80
Ara Sınav 1 9 9
Performans Görevi (Laboratuvar) 1 1 1
Toplam İş Yükü 122
Toplam İş Yükü / 25 (Saat) 4,88
Dersin AKTS Kredisi 5